Monday 10 November 2025 at 09:54
The Deep Dive
මහා තුන්ඩු ජාවාරම - ඔබේ බෙහෙත් බිලේ සැඟවුණු කොමිස් කතාව
වෛද්‍යවරුන් රාජකාරිය හරියට කරද්දී ආණ්ඩුව කලබල වෙන්නේ ඇයි? නිදහස් සෞඛ්‍යයට එරෙහි කුමන්ත්‍රණය ගැන රවී කුමුදේශ් හෙළි කරයි.
රජයේ රෝහල්වල වෛද්‍යවරුන්, රෝහල තුළ නොමැති ඖෂධ සහ රසායනාගාර පරීක්ෂණ සඳහා පිටතින් සේවා ලබා ගැනීමට රෝගීන්ට "තුන්ඩු" ලියා දීම නතර කර තිබෙනවා. බොහෝ දෙනෙක් මෙය හඳුන්වන්නේ "වෛද්‍ය වර්ජනයක්" ලෙසයි. එහෙත් සෞඛ්‍ය වෘත්තිවේදීන්ගේ විද්වත් සංගමයේ සභාපති රවි කුමුදේශ් පවසන්නේ මෙය වෘත්තීය සමිති ක්‍රියාමාර්ගයක් නොව, මෙතෙක් කල් සිදු වූ මහා වරදක් නිවැරදි කිරීමක් බවයි. ඇත්තටම මේ සිදුවන්නේ කුමක්ද? අපි ඒ ගැන ගැඹුරින් විමසා බලමු.
වෘත්තීය ක්‍රියාමාර්ගයක්ද, නැතිනම් නිවැරදි කිරීමක්ද?
ශ්‍රී ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන්නේ මහජන මුදලින් නඩත්තු වන නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාවක්. මෙහි මූලික අදහස වන්නේ රටේ ඕනෑම පුරවැසියෙකුට රජයේ රෝහලකට පැමිණි විට අවශ්‍ය සියලුම සෞඛ්‍ය සේවාවන් නොමිලේ ලබාගැනීමට ඇති අයිතියයි. මෙම සේවාව සැපයීම ආණ්ඩුවේ වගකීමක්. වෛද්‍යවරුන් ඇතුළු සෞඛ්‍ය කාර්ය මණ්ඩලයට රජයෙන් වැටුප් ගෙවන්නේ එම වගකීම ඉටුකිරීමටයි.
රවි කුමුදේශ් පෙන්වා දෙන පරිදි, රජයේ රෝහලකට එන රෝගියෙකුට අවශ්‍ය ඖෂධ හෝ පරීක්ෂණයක් රෝහල තුළ නොමැති විට, එය පිටත පෞද්ගලික ආයතනයකින් මුදලට ලබාගැනීමට යොමු කිරීම, නීත්‍යානුකූලව සහ සදාචාරාත්මකව බරපතල වරදක්. එය නිදහස් සෞඛ්‍ය සංකල්පය මුලින්ම උල්ලංඝනය කිරීමක්. වෛද්‍යවරුන් දැන් කරමින් සිටින්නේ මෙතෙක් කල් සිදුවූ එම රාජකාරිමය වරද තවදුරටත් නොකර සිටීමයි. "රාජකාරිමය වරදක් නොකර සිටීම කොහොමද වෘත්තීය සමිති ක්‍රියාමාර්ගයක් වෙන්නේ?" යන්න ඔහු ප්‍රශ්න කරනවා.
තිරය පිටුපස "ගේම්" එක
මෙම ක්‍රියාවලිය පිටුපස මහජනතාව නොදත් විශාල යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක වන බවට චෝදනා එල්ල වෙනවා.
ප්‍රතිපාදන නොදීම - ආණ්ඩුව රෝහල්වලට අවශ්‍ය ඖෂධ සහ රසායනාගාර පහසුකම් සඳහා ප්‍රමාණවත් ප්‍රතිපාදන ලබා නොදෙන බවට චෝදනාවක් පවතිනවා.
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අකාර්යක්ෂමතාව - ලැබෙන ප්‍රතිපාදන පවා කාර්යක්ෂමව කළමනාකරණය කර රෝහල් වෙත අවශ්‍ය දේ ලබාදීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට පැහැදිලි වැඩපිළිවෙළක් නොමැති බවද කියැවෙනවා.
පෞද්ගලීකරණ කුමන්ත්‍රණය - ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) වැනි පාර්ශ්වවලින් නොමිලේ සපයන සේවාවන් කප්පාදු කිරීමට බලපෑම් එල්ල වන බවටද මතයක් පවතිනවා. මෙහිදී, රෝහල්වල හිඟයක් කෘත්‍රිමව මවා පා, රෝගීන් පෞද්ගලික අංශයට යොමු කිරීම හරහා නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාව ක්‍රමයෙන් අඩපණ කර පෞද්ගලික අංශය ශක්තිමත් කිරීමේ සැඟවුණු අරමුණක් ඇති බවට රවි කුමුදේශ් චෝදනා කරනවා.
කොමිස් ජාවාරම - වඩාත් කම්පනය දනවන හෙළිදරව්ව වන්නේ, රෝගීන් පිටතින් මිලදී ගන්නා ඖෂධ සහ පරීක්ෂණ සඳහා ගෙවන මුදලින් 25%කට අධික කොටසක් සෘජුවම සේවාවට නොව, මෙම ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ පාර්ශ්ව අතර බෙදී යන "කොමිස්" මුදලක් බවයි. ඒ අනුව, රෝගියා නොදැනුවත්වම තමන්ගේ නිදහස් සෞඛ්‍ය අයිතිය අහිමි කළ පිරිසටම තමන්ගේ මුදලින් ගෙවීමක් සිදුකරනවා.
වෛද්‍යවරුන් "තුන්ඩු" ලිවීම නැවැත්වීමත් සමඟ මෙම සමස්ත දූෂිත ක්‍රියාවලියම අභියෝගයට ලක්වී තිබෙනවා. ආණ්ඩුවට සහ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයට තමන්ගේ වගකීම පැහැර හැර සැඟවී සිටීමට තවදුරටත් නොහැකි වී තිබෙනවා.
මහජනතාවගේ සටන කුමක් විය යුතුද?
මෙම තත්ත්වය හමුවේ මහජනතාව මුහුණදෙන අපහසුතාවය සත්‍යයක්. නමුත් සැබෑ සතුරා කවුදැයි හඳුනාගැනීම වැදගත්. රෝගීන්ගේ සටන විය යුත්තේ "අපිට තුණ්ඩුවක් ලියලා දෙන්න" කියා වෛද්‍යවරුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටීම නොව, "රෝහල තුළ අපට අවශ්‍ය බෙහෙත් ටික, පරීක්ෂණ ටික නොමිලේ ලබාදෙන්න" කියා ආණ්ඩුවට බල කිරීමයි.
වෛද්‍යවරුන් ආරම්භ කර ඇති මෙම ක්‍රියාමාර්ගය, නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවාව රැකගැනීම සඳහා වන තීරණාත්මක පියවරක් ලෙස බොහෝ දෙනෙක් දකිනවා. එය දිගටම ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස ඉල්ලා සිටින අතරම, ඒ සඳහා මහජන සහයෝගය ලබාදිය යුතු බව රවි කුමුදේශ් අවධාරණය කරනවා.
අවසාන වශයෙන්, "අතිශයින් ධනපති යැයි හංවඩු ගැසූ ආණ්ඩු වලින් මහජනතාව දිනාගත් නිදහස් සෞඛ්‍ය අයිතිය, අතිශයින් සමාජවාදී යැයි කියාගත් ආණ්ඩුවකට හිස් කෝම්බයක් බවට පත්කළ හැකිද?" යන ප්‍රශ්නය අප සැමට සිතීමට යමක් ඉතිරි කරයි.
Call to Action
මෙම ලිපිය ගැන ඔබ සිතන්නේ කුමක්ද? ඔබේ අදහස් අප හා බෙදාගන්න. මෙය ඔබේ මිතුරන් සහ පවුලේ අය සමඟත්, ඔබේ සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම් වලත් share කර සංවාදයක් ආරම්භ කරන්න.
